Edith Wharton: Pulitzer Ödüllü İlk Kadının Bir Portresi

Edith Wharton, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında, içinde büyüdüğü üst sınıf hakkındaki ilgi çekici hikayeleriyle ün kazanan Amerikalı bir yazardı. Pulitzer Kurgu Ödülü'nü kazanan ilk kadın olarak tarihe geçti. Kitapları toplumsal normlara meydan okudu ve eserlerinde içinde bulunduğu üst sınıfın "günahlarını" gözler önüne serdi.

Bu yazıda, Edith Wharton'ın hayatına ve eserlerine odaklanacağız ve Wharton'ın eserlerinin günümüz okurları için nasıl hala ilgi çekici ve ilişikilendirilebilir olmaya devam ettiğini keşfedeceğiz.

Edith Wharton'ın Hayatı ve Kariyeri

Edith Wharton, c. 1895

1862'de New York'ta doğan Wharton, seçkin ve köklü bir aileden geliyordu. Özel öğretmenler ve mürebbiyeler tarafından eğitim gördü, sıklıkla seyahat etti. Evlilikleri mutlu olmaktan uzak olsa da, yirmi yaşında bankacı Edward Wharton ile evlendi. Bu çalkantılı evlilik, 1913'te sona erdi.

Edith Wharton henüz çok gençken öyküler ve şiirler yazmaya başladı ve ilk kısa öykü koleksiyonunu 1891'de yayımladı. Son derece üretken bir yazar olan Edith Wharton kariyeri boyunca 40'tan fazla novella, roman ve öykü kaleme aldı.

Wharton aslında ciddi bir şekilde yazmaya 1885'te başladı ve ilk romanı The Valley of Decision'ı 1902'de, 40 yaşındayken yayımladı. 1789 Fransız Devrimi'nden önce İtalya'da geçen bu tarihi romans, altı ayda yaklaşık 25.000 kopya sattı. Bu ticari başarı, Wharton'ın The House of Mirth (1905) ve Ethan Frome (1911) gibi klasik I. Dünya Savaşı öncesi romanlarının yolunu açtı. 1921'de Age of Innocence (Masumiyet Çağı) adlı romanıyla Pulitzer Kurgu Ödülü'nü kazanan ilk kadın olarak tarihe geçti.

Bu eserde ufak bir rolle de karşımıza çıkan Theodore Roosevelt, Newport'a yaptığı bir ziyarette Wharton ile tanıştı. Edith Wharton, Amerika Birleşik Devletleri'nin 26. Başkanı ile Beyaz Saray'da öğle yemeği yedi ve onunla yıllarca yazıştı. Henry James, Wharton'ın edebi idollerinden biriydi ve James, Wharton'a kısa öyküsü "The Line of Least Resistance" hakkında hayranlık dolu bir mektup gönderdikten sonra ikili yakın arkadaş oldu. Ancak Wharton ne yazık ki James Joyce ve Virginia Woolf gibi usta yazarların Ulysses ve Mrs. Dalloway gibi eserlerine acımasız eleştirilerde bulundu.

Eserlerinin Tarzı ve Temaları

Edith Wharton, The Age of Innocence

Wharton'ın eserleri, üst sınıfın sosyal gelenekleri ve davranışlarına ilişkin keskin gözlemler içerir. Çalışmaları genellikle özgürlük ve kendini ifade etme temalarının yanı sıra toplumsal kısıtlamaların ve geleneklerin bazı eleştirilerini sunar. Yazar, toplumsal gerçekçi eserleri ve Yaldızlı Çağ üzerine esprili, keskin yorumlarıyla tanınır. Wharton'ın yazı stili, on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısına ait bir stil olan toplumsal gerçekçi kategorisinde ele alınır. Eserlerinde İnce dramatik ironilere yer vermiştir. Eserleri okurlara zeka dolu hicivli bir dil, belirli bir ahlaki ciddiyet ve canlı mekanlar sunar.

Edith Wharton'ın Miras

Edith Wharton'ın her bir eseri Amerikan edebiyatı kanonuna önemli bir katkı sağlamıştır. Bugün hala geniş çapta okunmaya ve incelenmeye devam eder. İçinde büyüdüğü üst sınıf toplum hakkındaki yerinde gözlemleri, zamansız temaları keşfetmesi ve keskin kalemi, onu Amerikan edebiyatında benzersiz ve önemli bir ses olarak konumluyor. Daha önce hiç okumadıysanız Edith Wharton'la mutlaka tanışmanızı öneririm.

Edith Wharton Uyarlamaları

Martin Scorsese'den The Age of Innocence Uyarlaması

Edith Wharton'ın kitaplarının film ve TV versiyonları da sıklıkla karşımıza çıktı.

Martin Scorsese'nin The Age of Innocence (1993) uyarlamasında Daniel Day-Lewis, Michelle Pfeiffer ve Winona Ryder rol alıyor. Dönem detaylarına gösterdiği özen ile tanınan bu film, En İyi Kostüm Tasarımı dalında Oscar Ödülü'ne layık görülmüştü.

Liam Neeson, Ethan Frome'da (1993) Joan Allen ve Patricia Arquette ile birlikte esrarengiz ana karakterimizi canlandırıyor. Gillian Anderson, The House of Mirth (2000) filminde, yüksek sosyeteye mensupken trajik bir düşüş yaşayan bir kadın olarak karşımıza çıkıyor.

Ve çok yakında Edith Wharton uyarlaması bir dizi izleyeceğiz. Ünlü yönetmen Sofia Coppola, Apple TV+ için The Custom of the Country (1913) romanının bir uyarlamasını hazırlıyor. Merakla bekliyoruz.